ابوالحسن غفاری (ابوالحسن ثانی)
نقاش ، تصویرگر و چاپگر ایرانی، حدود 1283ق-1229 ق.
وی فرزند میرزا محمد غفاری و از خانواده قاضی عبدالمطلب غفاری کاشانی و عموی محمد غفاری (کمال‌الملک) است. از برجسته ترین هنرمندان عصر ناصری، بنیانگذار نخستین هنرکده و پیشگام هنر گرافیک در ایران به شمار می آید. میتوان کار او را همچون پلی دانست که پیکر نگاری درباری را به نقاشی کمال الملک می پیوندد. در تهران زیر نظر مهرعلی آموزش دید. با ارائه پرده ای از چهره محمد شاه به جمع نقاشان دربار پیوست. چندی بعد برای هنر آموزی و به قصد آشنا شده با فن چاپ به ایتالیا فرستاده شد. در موزه های رم و فلورانس به رونگاری از آثار استادانی چون رافائل و تیسین پرداخت.
او در هنگام بازگشت به ایران وسایل متعدد برای آموزش نقاشی با خود آورد و به مقام نقاشباشی دربار ناصرالدین شاه انتخاب شد و به سفارش صدراعظم وقت آقاخان نوری پرده های سلام نوروزی شامل چهرگان شاه و بیش از هشتاد تن از شخصیت های درباری و دولتی را نقاشی کرد.
در همین سالها مصورسازی نسخه خطی هزار و یک شب در شش جلد و مشتمل بر 1134 صفحه تصویر را با دستیاری شاگردانش در مجمع الصنایع ناصری به انجام رسانید. به فرمان ناصرالدین شاه مسئولیت طبع روزنامه دولت علیه ایران به او سپرده شد1277 ق. و مقرر شد در هر شماره این روزنامه تصاویری از رجال و وقایع جاری تهیه و چاپ کند. چندی بعد با اخذ لقب صنیع الملک اجازه تاسیس مدرسه دولتی نقاشی و چاپ را گرفت1278 ق.
در سالهای آخر عمر، علاوه بر تدریس، مباشرت کلیه امور چاپخانه های ایران را بر عهده داشت. این فعالیتها مانع از آن شد که او به طور جدی و مستمر به نقاشی بپردازد. با این حال شماری تکچهره آبرنگ و پرده رنگ و روغنی بزرگ از او به جای مانده است. صنیع الملک درآثاری چون دلدادگان و مشاطه 1259ق تحت تاثیر شیوه های مرسوم در دربار آن زمان بود. در تکچهره حاجی میرزا آقاسی 1262ق که به نظر میرسد از آخرین آثارش قبل از سفر ایتالیا باشد، مهارت خود را در شبیه سازی با استفاده از اسلوب پرداز به خوبی نشان داد. بعدا با رونگاری از آثار استادان کلاسیک، تغییری در اسلوب، شیوه کارو دید او به وجود آمد. با سایه روشن کاری ملایم و رنگ آمیزی غنی آشنا شد و افزون بر این اصول و قواعد علمی طبیعت پردازی اروپایی را درک کرد(کوشش او برای تاسیس مدرسه هنری و تدریس به روش هنرکده های اروپا نیز از همین شناخت ناشی میشد.)
با این حال، او در کار خود میکوشید به تلفیق تازه ای از سنت های تصویری اروپایی و ایرانی دست یابد. عدم رعایت دقیق قواعد پرسپکتیو (که میبایست امری انتخابی و آگاهانه باشد) نمایانگر گرایش او به سنت هنر ایرانی است.بدین سان او خود را از قید ژرف نمایی می رهاند تا بتواند طرح و رنگبندی دو بعدی را حفظ کند.
کار اصلی صنیع الملک چهره نگاری واقع گرایانه بود.
او نه فقط در شبیه سازی خصوصیات ظاهری، بلکه همچنین در نمایاندن حالات و سکنات و شخصیت مدل نهایت دقت را به کار میبست. پرده های رنگ و روغنی سلام نوروزی ویزگی های شیوه کار او را نشان میدهد. بسیاری از شاگردان او و نقاشان بعدی همین شیوه را ادامه دادند. ولی شاید کمتر کسی توانست به تیز بینی او در بازنمایی حالتهای واقعی (مثلا در طبیب و بیمار) دست یابد. صنیع الملک در تصویرگری رویدادهای واقعی (مثلا مرگ درویش دروغگو- واقعه استرآباد) و طراحی گرافیک برای علایم دولتی و فرمانها و قلمدانها نیز دستی توانا داشت. از جمله دیگر آثارش میرزا آقاخان نوری1270ق- ناصرالدین شاه نشسته بر صندلی1276ق- مجلس بزم و میزبانان مخمور 1276ق- علامت فرمان همایون1277ق.
پسر او یحیی غفاری(ابولحسن ثالث) نیز در نقاشی آبرنگ و رنگ روغن دست داشت.
